Website opnieuw in de maak

Door technische problemen heb ik mijn website elders moeten onderbrengen en dat niet alleen: de oude inhoud is verdwenen en ik moet hem helemaal opnieuw gaan opbouwen. Dat duurt wel even, ook al omdat ik nieuwe hardware heb moeten aanschaffen die nog niet helemaal jofel werkt, zucht... Aan de andere kant: het heeft wel iets, zo'n schone lei. En gelukkig heb ik deze oude, solide stek om op terug te vallen.

Wat valt er verder te melden? Ik ben al een tijdje lekker bezig met twee projecten, elk in samenwerking met een beeldend kunstenaar: Fanny Mazure en Rob Thuis. Op 21 december 2022 heeft daarover een stuk gestaan in Het Haagse Hout. Het is te vinden onder 'Digitale Krant' (zoeken op jaar en datum, en dan maar bladeren). In het stuk staat een van de haiku die ik bij het werk van Fanny heb geschreven. Hieronder een van de gedichten bij het werk van Rob. Ook daarover is iets in het stuk te vinden.

Na de zondeval

Naakter dan voor ze in blad werd gekleed.

Overal kieren. Het tocht in haar, iemand

heeft haar opengebroken,

platgetreden, achtergelaten.

En waarom? Zo zorgvuldig bedacht,

zo rijk bedeeld, voorbestemd 

om de eerste te zijn.

Weergaloos wezen. Wie was als zij?

Nog staat ze, tart ze de ogen

die haar aftasten, belust

op elke schandvlek van verval.

Ze komen, de slopers. Ze zijn er al.

Huil, Eva. Roep de stormregen op,

vraag hem langs je huid te stromen.

Donder, bliksem. Maak het ze moeilijk.

Weer je, al weet je wie er straks wint.

Gedichtendag in de HKK

 Op 02-02-2020 kon de Haagse Kunstkring de Poëzieweek nog onbekommerd vieren met een brunch en een voorstelling in volle zalen. Het jaar daarna en ook nog dit jaar moest dat anders. Op Gedichtendag konden alle leden die daar zin in hadden, naar de Kring komen om een eigen gedicht of een lievelingsgedicht te laten opnemen. Dat is deze film geworden. Ik deed ook mee, met het gedicht hieronder.    

getuigenverklaring

groen duin

in vol wit bruidskleed

trouwde de voorjaarsdag

onweerstaanbaar in zijn zomerpak

de bruiloftsgasten

kwetterend en koerend

hadden het er druk mee

ik was erbij in spijbelkleren

even nog ouder gewoonte 

het boetekleed gezocht

want werk op stapels

en invalide moeder in bejaardenflat

maar niet gevonden: goed en kwaad

bleken niet uitgenodigd

hier het duin en nu de dag 

hadden aan elkaar genoeg

aldus naar waarheid

Uit: Vleugels van cement, Leiden 2012

Verlaat afscheid

 In de seizoenen 2018-2019 en 2019-2020 begeleidde Mark Boog de Delftse Poëziewerkplaats (PWP). Vanaf half maart 2020 noodgedwongen online. Voor de laatste sessie op 3 juni 2020, weer online dus, vroeg Mark ons om een 'Defence of Poetry'. Oermoeder van de PWP Margriet van Bebber bedacht dat we in ons gedicht elk één, zelfde woord zouden opnemen. Raad maar welk. We lazen de gedichten zonder dat woord en die avond mocht Mark het raden. Het werd een erg leuke avond. In ons optimisme dachten we toen nog dat we ergens in juli of september 2020 in levenden lijve afscheid van Mark zouden kunnen nemen. Daar stak Covid-19 op meer dan één manier zijn rotstokje voor. Op 8 september 2021 was het dan toch zover en konden we Mark in Delft de bundel met onze verdedigingsgedichten overhandigen. Weer een avond om te bewaren. Op 29 september gaan we, hopelijk weer gewoon in Delft, beginnen met ons tweede seizoen met begeleider Ingmar Heytze.

Een traan in goud

In augustus 2009 schreef ik:

ICOON

Om rouw te kunnen tonen wilde ze ster worden -

van anderen wordt zoiets niet op prijs gesteld. 

Het lukte haar. Men herinnert zich de dag
dat ze een traan in goud zette. Niemand

merkte op dat laten stromen beter was geweest. Men vond
dat het haar klasse toonde, schreef er lange stukken over.

Daarna zag men haar niet vaak meer. Missie
volbracht, te veel leven over. Wat te doen

bij verval, hoe te worden wie men niet wil zien?

En kijk nou 's wat ik dit weekend in de Volkskrant las:

what's in a tear  

Anno 2020 hoef je er dankzij Merle Bergen dus geen ster meer voor te worden. Voor mij persoonlijk geldt overigens dat ik, hoewel een huilebalk, mezelf nog niet met mijn zelfgeplengde tranen om mijn vinger zie lopen. Evengoed wens ik de ontwerpster een heel wat plezieriger lot toe dan voor het icoon in mijn gedicht is weggelegd!

Binnen

En toen leefden we ineens in tijden van corona en kreeg een woord als 'binnen' de specifieke, beperkende lading 'thuiszitten'. Ik mopperde er wat over in de Poëziewerkplaats, die online verder werkte in plaats van in Delft en in het Haagse literatuurprogramma Het Woordenrijk, dat niet meer uit de studio van Den Haag FM kwam, maar thuis werd gemaakt en als podcast uitgezonden. Besloot toen dat dat gemopper nergens toe diende en maakte voor het lockdownproject van de Haagse Kunstkring een filmpje van het gedicht ‘Door het raam’ dat over ‘binnen’ gaat, waarbij 'binnen' had moeten staan voor 'binnen het hoofd' en dat nu lijkt te gaan, of misschien wel gewoon gaat, over binnen zitten. Ben er toch nog niet uit. Ingesnoerde bewegingsvrijheid, soit. Wie het begrijpt, accepteert het en dansen kan ik ook in mijn kamer. Ingesnoerde taal, lastig. Maar ook dat gaat over.

DOOR HET RAAM

Maak je over mij geen zorgen.
Het gaat me goed hierbinnen.
Tijd (verleden en voltooid)
houdt me gezelschap.

Kijk, hier: een groot en onverwacht
geluk dat met een oogopslag begon,
mijn weerstand zacht volhardend brak,
verdwijnen moest en is gebleven.

Of nee, opnieuw veroverd is. Allang. Voorgoed?
Zolang ik adem heb en ruimte in het hoofd.
Geen zorgen, maar wat fijn om je te zien.
Nog even zwaaien?

Van alle tijden / Vier de poëzie

Als vijfjarige maakte ik al voorstellingen in een portiek in de Haagse Harderwijkstraat, met even oude straatgenootjes als acteurs. Regisseur ben ik niet geworden, maar in de Haagse Kunstkring zijn we niet bang voor een experiment. Wat was het een feest om met acteurs en een musicus van de Kring en met dansers van Dansdrift de voorstelling 'Van alle tijden' te maken en op 02-02-2020 in de Albert Vogelzaal uit te voeren. Voordracht, dans en muziek met als basis gedichten van Kunstkringdichters. Fantastisch om te ervaren hoe iets wat jou voor ogen zweeft, zo enthousiast wordt opgepakt, zo vaardig uitgevoerd en zo goed ontvangen.
De voorstelling was een onderdeel van het programma 'Vier de poëzie' dat Will van Sebille en ik samen op poten hebben gezet. Hieronder: de uitnodiging voor 'Vier de poëzie', het programma van 'Van alle tijden' en een foto (van Francisca Tan) van de vertolking door Mar-Lin Schut (voordracht) en Lisa Dunker (dans) van mijn gedicht 'Omtrekkende beweging', helemaal onderaan te lezen. Diepe dankbaarheid, groot geluk.

OMTREKKENDE BEWEGING

Ich weiss dass ohne mich
Gott nicht ein Nu kann leben

Angelus Silesius, 1624 – 1677

Niemand had de goden verteld dat ze niet bestonden

Zolang de nectar vloeide, zaten ze nergens mee,
bleven de mensen bekijken. Niets was veranderd.

Of toch? Zeus kwam nog maar zelden van zijn troon,

ging niet achter Europa aan, verleidde Leda niet als zwaan.
Over alle spiegels hingen doeken. Er werd veel geslapen.

Intussen werkten de mensen aan hun onsterfelijkheid,

iedereen op zijn manier. Jezus, Mohammed, Wetenschap:
alom wegen naar verlichting. Hoe vreemd dan

dat de aarde uit haar baan raakte. Of leek dat zo?

Vroeg je het aan mensen, bezig met werk of kerk,

ze hadden het niet gemerkt. Onrust genoeg, maar

waar die vandaan kwam? Er was een tijd geweest

- wie oud was wist het nog -
dat  er een samenhang bestond,

een soort gelijk dat niet van jou of jou

of jou was, maar jou plus mij
plus iets onnoembaars in zich borg.

Houd dat maar eens vast. Of je nou mens of god bent,

iets wat zich aan je greep onttrekt, terwijl je weet
dat het je nodig heeft, daar kan je gek van worden.

Misschien maar beter niet zo hard te jagen, de vragen

te omarmen, de woorden te vergeven, die dwaalgeesten
waar we niet buiten kunnen. Vraag het de dichters maar.   

  

Kalender 2020

Jaarkalender 2020 van Janneke Brinkman-Salentijn

Nieuwe bundel van Stichting Spleen

Blij dat ik mee mocht doen.

Aangenaam

Voor het tijdschrift Pandora, jaargang 8, nr. 3, heb ik een ouder gedichtje herschreven.

aangenaam

zo lang al, liefste, al zo lang
niets is nog nieuw
vannacht pak ik jou uit
als een geschenk
jij betekent mij
met verse vingers

en vraagt:
wil je mij leren kennen?

Gluren

Loslaten

Soms kom ik er rondsnuffelend op internet achter dat een van mijn gedichten op avontuur is gegaan. 'Verloop' vond ik op Vlaamse websites terug als onderwerp van een meditatie en als 'uithangbord' voor een praktijk voor mindfulness.

'Tuin' begon zijn leven al om eropuit te gaan. Het is geschreven voor 'Herinnering verlicht', de tweejaarlijkse manifestatie rond Allerzielen op begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam, waar Witte Dichters een gedicht voorlezen aan bezoekers en het daarna uitdelen aan wie het wil. Kwam het toen al in veel handen, een klein jaar later werden het er nog meer, toen de bezoekers van De Nieuwe Ooster het op vaderdag cadeau kregen. Maar dan weet je alleen dat het door een aantal mensen gehoord en misschien gelezen is.

In twee gevallen weet ik meer. 'Tuin' was in 2015 aanleiding voor een overdenking van een voorgangster in een doopsgezinde dienst in Borne. En onlangs kwam ik een verslag tegen uit Assen, waar een groep mensen het las vóór een wandeling, in stilte de wandeling maakte en er daarna over praatte. Zo'n mooie manier om met een gedicht om te gaan kende ik nog niet.
Uit het verslag kan ik opmaken dat de metafoor in 'Tuin' gemakkelijk te duiden valt. Dat is ook de bedoeling: in eerste instantie bestemd om te worden voorgelezen, moet het toehoorders direct kunnen raken. De groep in Assen maakt deel uit van een christelijke gemeente. Iemand die de eerste strofe religieus had opgevat, liep in de derde strofe vast.

Ik vond het bijzonder om te lezen welke kanten de gedachten op gingen. Spannend is het ook om te zien dat (en hoe) een gedicht een plaats krijgt in kringen waarin ik zelf niet verkeer. Je gedichten gaan hun eigen gang, dat is duidelijk. Ze loslaten is de boodschap, met heel veel dank aan de lezers, wie en waar ze ook zijn.

Website herzien

Het werd hoog tijd mijn website op te frissen. Eén bladzij ging eruit, was oud nieuws geworden. De beginpagina is vernieuwd en flink uitgebreid, een andere pagina, met beeld- en geluidsopnames en een interview, is erbij gekomen. Fijn als u een kijkje wilt nemen.

Ik bouw je op

Ik bouw je op uit stukjes lang geleden:
ik kom moe thuis, jij hebt het eten klaar,
ons huis van rust, je armen om me heen.

Ik voeg ze samen tot een levend nu
dat in me woont. Ik ben uit tweeën een.
Zo worden we toch samen oud.

En oud geworden blijf je wie je was:
de jij die ik meteen herkende -
wat een geluk dat je die ogen had.


i.m. Jack van de Kamp 24 januari 1988 - 24 januari 2018

 

Besprekingen Wat we achterlieten

'Wat we achterlieten / What we left behind', de bundel met foto's en gedichten van Frida Domacassé, Mariet Lems, Wim Hartog, Wout Joling en mijzelf,  beleefde zijn première een half jaar geleden en vond zijn weg intussen naar een flink aantal lezers. Twee recensenten vonden er dit van:  

"(V)oor wie van fraaie, milde en melancholieke poëzie houdt, gebaseerd op mooie foto’s, fraai vormgegeven, is dit boek een aanrader." Hans Franse in Meander
"Een van de opmerkelijkste gedichten is H2O van Edith de Gide, dat ook in de vertaling sterk overkomt. (...) Het is te hopen dat (...) (het) vertaalwerk ook in Engeland en Ierland zal worden opgemerkt." Peter Verstegen voor NBD Biblion

Hieronder H2O met bijbehorende foto van Mariet Lems en de vertaling van Wim Tigges.

H2O

het vlietende, vliedende, wassende, woelige, spelende, strelende,  zuigende, zwierige, plagende, pronkende, levende, lavende,  bezige, brekende, trekkende, talmende, kokende, kolkende,  rustige, razende, heilige, helende, gretige, grommende,  flirtende, falende, dodende, dalende,  morrende, malende, nodige, nodige,  nodige

H2O

the flowing, fleeting, swelling, swaying, playing, petting, drawing, dashing, teasing, taunting, quickening, quenching, busying, breaking, lagging, lingering, chafing, churning, resting, raving, healing, holy, grasping, growling, spooning, spilling, keeling, killing,  mumbling, milling, needful, needful, needful

druppel

In Pandora, tijdschrift voor kunst en literatuur, jaargang 6, nr. 4/17. Thema: de scheppende kracht van woede. 

VUMC poëzieprijs 2017

Workshop met juryleden en genomineerden. Foto Samira Chabchoub 

4-10-17, VU medisch centrum Amsterdam: bijzondere workshop, mooi symposium, boeiend boek mee naar huis. Content dat ik met de andere genomineerden, inclusief de drie winnaars Marianne Geboers, Joke Oltvoort en Hein van der Schoot, in dat boek sta.

 

Wat we achterlieten / What we left behind

Hij is zijn weg naar lezers begonnen, de tweetalige bundel 'Wat we achterlieten / What we left behind'. In de bundel foto's uit Ierland van Mariet Lems en gedichten bij de foto's van dichterswerkgroep 'Divers': Frida Domacassé, Mariet Lems, Wim Hartog, Wout Joling en mij.
Wim Tigges heeft de gedichten in het Engels vertaald. Peter van de Kamp en Ruud Hisgen schreven elk een inleiding. Het is een mooi boek geworden, mede dankzij de goede zorgen van Jeroen van der Starre van U2pi. 

We hebben de bundel op 25 juni in de Haagse Kunstkring gepresenteerd.

De bundel kan worden besteld op dit adres.

www.edithdegilde.nl

Naast dit weblog nu ook een website.

Op die site is o.a. informatie te vinden over het boek dat de vijf dichters van de werkgroep Divers net hebben uitgebracht: de tweetalige dichtbundel met foto's van Ierland getiteld  'Wat we achterlieten / What we left behind'.

Over die bundel (we presenteerden hem in de Haagse Kunstkring, Denneweg 64, Den Haag op zondag 25 juni j.l.) hierboven meer. Hieronder met bijbehorende foto van Mariet Lems mijn bijdrage aan het hoofdstuk 'Buiten'.

Gaan

Trek de deur achter je dicht.

Gooi de sleutel in de put.

Tel de stappen naar het tuinhek.

Laat het openstaan.

en dan    

aarde voeten jij

wind spieren jij

water lippen jij

vuur vingers jij

verleer het tellen 

Woord op drift

In november ben ik zowat in zijn geheel opgeslokt door 'Woord op drift', een onderdeel van de expositie 'Op drift' in de jubilerende Haagse Kunstkring.

Drie dichters stuurden eerder dit jaar een gedicht met het thema 'Op drift' aan twee of drie beeldend kunstenaars, die er - los van elkaar of samenwerkend - op reageerden in een kunstwerk. Drie andere dichters maakten elk met een beeldend kunstenaar samen één werk. In vier korte voorstellingen in november werden de gedichten voorgedragen (door de dichters zelf, door acteurs en in één geval door een beeldend kunstenaar) en reageerden dansers improviserend op de teksten en de beelden. In dit album vind je een verslag in foto's en hieronder lees je mijn bijdrage, met daaronder foto's van de reacties daarop van beeldend kunstenaars Susan de Kruiff en Gerrie Brust Bijmolt.

OP DRIFT

als je maar zou weten waar het was gaan schuiven
hoe wat grond onder je voeten leek, het fundament
van wat je zonder twijfelen je leven noemde –

waar dacht je aan toen je daar stond en uitkeek
over alles zonder veel te zien?
er moeten tekenen geweest zijn

want het ging schuiven, niets bleef waar het was
er stak een storm van mensen op, hersens op drift
een lavabrij van gaan en achterblijven

en altijd heb je op je taal vertrouwd
het woord was jou gegeven – het slaat dood
op monden die je wikkelen in schraperige klanken

of je weer kind bent en de codes nog moet leren
loop je in een mist van niets meer weten
het begin van wijsheid, gonst er in je hoofd

o god, je hoofd. o god, je voeten. o god, je taal

Susan de Kruiff, zonder titel

Gerrie Brust Bijmolt, Niets bleef waar het was

Gerrie Brust Bijmolt, Schraperige klanken

Portret

Ronald Sikking heeft een gefilmd portret van me gemaakt. Ik ben er heel blij mee. Wat een cadeau.

In de film zijn negen gedichten te horen, waaronder dit:


PALEIS LANGE VOORHOUT

Grijs stenen blok staat ingeklemd
tussen sjieke, slaperige buren.
Het gouden, iel balkon hangt er wat wuft
en overbodig bij. Niemand wuift nog.

De lijnen van het trappenhuis zijn rond
als het compacte lijf van wie er woonde.
Het heerste harder, killer ook dan zij:
koninklijke kooi. Geen ontsnappen aan.

Of even, soms? De lift, haar privilege?
Bedienden op de kale achtertrappen
zorgvuldig uit het zicht gehouden.
Zie onze huid. Hierbinnen ons bestaan.

VRT-journaal

Nog even terug naar de Poëziebus. Op de eerste dag van de Tour 2016 maakte het VRT-journaal opnamen op de Dageraadplaats in Antwerpen.

Het journaalitem is hier te zien.
 
Het gedicht waarvan de eerste strofe te horen is staat hier.

Na de Tour

Nee, niet de Tour de France. Wel een Tour de Force, zeker, maar een Force Créatrice: de Poëziebus Tour 2016. Hij ging van start in Antwerpen op 1 augustus en eindigde via Leuven, Brugge, Gent, Hasselt, Nijmegen, Groningen, Meppel en Utrecht in Rotterdam op 7 augustus. Hij was onvergelijkbaar en is onvergetelijk.

Dageraadplaats Antwerpen, 1-8-16

Voor Barbóék, Leuven, 2-8-16

Onderweg, met Jana Beranová

Heren

Een hele tijd geleden al stuurde Aurora Guds me haar gedicht 'Dames' en vroeg of ik er met een gedicht op wilde reageren. Dat wilde ik, maar tot mijn schande raakte het in het vergeetboek. Tot we, samen met Maria van Daalen en Antoinette Sisto, op 5 juni zouden voordragen in 'Het einde van de wereld' op de boot aan de Javakade in Amsterdam. Die gelegenheid konden we niet voorbij laten gaan en ik schreef  'Heren'. Dave Bouw, die was komen luisteren, vroeg of ik zo over mannen dacht. Nee hoor. Dit gaat over heren, en nog een bepaald soort ook. En ze bestaan vast ook in een vrouwelijke variant. Wie de schoen past...
Aurora vroeg of ik haar het gedicht kon sturen zodat ze het samen met haar Dames thuis op de wc kon hangen. Zo'n ereplaats kan je niet laten schieten. En dus maakte ik dit.

Zuiderpark

Op zondag 22 mei mocht ik een kwartier vullen met gedichten in het Haagse park waar ik zestig jaar geleden naar het Sprookjestheater van Anneke Elro ging kijken, vijf cent mee om in de pauze een dropveter te kopen, waar ik schaatste op de opgespoten speelweide, waar ik één keer met vader en broer naar ADO ging kijken. Dit gedichtje nam ik natuurlijk mee.

ZUIDERPARK

ik ben hier eeuwig vier. met ogen dicht
zou ik nog weten: Zuiderpark
de struiken ruiken hier
naar dropveters

ik loop hier onbegrensd
binnen de perken
in het Openluchttheater
wordt mijn leven opgevoerd

Gedicht en dans

Het was spannend, afgelopen zondagmiddag 3 april in De Paulus in Oegstgeest. Ik heb eerder voorgedragen met muziek, maar nog nooit samen met een danser zónder muziek. En dan had Jozef Sloots, die ik heb ontmoet toen we beiden dansten in de theaterdansvoorstelling 'My tasteful life' bovendien bedacht dat ik ook wat passen moest zetten. Lastig hoor, zo je concentratie verdelen en het ging (bij mij) ook niet helemaal zoals het bedoeld was. Maar de toehoorders reageerden overwegend positief en misschien doen we nog wel eens iets samen. Ik koos voor ons eerste gezamenlijke optreden o.a. dit:

Fragment

Een klein cadeau vandaag. De felle wind
legde een snipper in mijn voorportaal;
verkreukeld stukje uit een oud verhaal,
jong handschrift, bijna nog dat van een kind.

Het heeft, lees ik erin, vergeefs bemind.
'Waarom', ontcijfer ik uit krabbelhaal;
'Je hield' en 'doorgaan'. Brabbeltaal,
maar zacht gekwetst en triest van tint.

En ik herinner me het kind van lang
geleden dat haar liefde voor zich hield,
te groen en te verlegen en te bang.

Een andere spijt misschien, dezelfde drang.
Ik kan niet weten wat haar heeft bezield:
haar pril begin, mijn veel te late zang.

Voor Jan

Jannen genoeg, dat is het punt niet.
Waar het om gaat is welke Jan ik ben.
Noem ik mezelf Jan Salie of Janhen,
Jan zonder Land, Jan zonder Vrees?

Ik word Jan zonder Land, dat past het best.
Dan kan ik altijd alle kanten uit.
Standvastig twijfelaar, dat wordt mijn stiel.
Diefje met verlos, maar zonder buit.

Wat mij in handen valt, geef ik terug.
Maar niet voordat ik het heb omgesmeed
en gepolijst. Pas als het glanst en gloeit,
laat ik het zien. Toch wil ik dat je weet:

nooit is iets af, ik nog het minst.
Heel mijn leven tot de vlucht bereid,
ben ik ogenschijnlijk weggevlogen,
maar ik ben onvoltooid verleden tijd.

Op 16 december 2015 werd in Delft 'Zo wil ik bedoeld zijn' gepresenteerd, het postume debuut van dichter Jan Boerkoel (Delft 1945-2010). In het bovenstaande probeerde ik bij de presentatie iets van hem in woorden te vangen. Maar nog veel beter leer je Jan kennen door zijn gedichten te lezen. Margriet van Bebber nam het initiatief voor de bundel en maakte samen met Mariet Lems een omvangrijke selectie (111 gedichten) uit een nog veel omvangrijker nagelaten oeuvre. 

Het werk van Jan Boerkoel verdient het om nog heel lang géén voltooid verleden tijd te worden. Doe jezelf een plezier, stuur een mail en bestel de bundel. 

Daden

Op de tv huilt een vrouw. Het is 14 november 2015, Parijs. Misschien heeft ze de dag ervoor haar ramen gewassen.


Daden

Ze stonden op, een man, een vrouw,
in flatgebouwen die elkaar aankeken.
Zij vulde een emmer, hij laadde zijn wapens.

Ramen zullen weer vuil worden, mensen niet meer
opstaan. Iemand zal een boek schrijven,
brieven in dossiers stoppen. Niemand zal vastleggen

hoe de vrouw haar lichaam rekte, van de ladder stapte,
de zeem uitspoelde, de radio aanzette,
iets hoorde wat ze niet begreep.


(Eerder gepubliceerd in 'De Vrede van Den Haag', R.G. Ruijs Stichting, 2011, Vleugels van cement, 2012, de Nederlandse Poëzie Encyclopedie, 2012, de Haagse Poëzieroute, 2014 en (in een Turkse vertaling) in het tijdschrift Güncel Sanat, maart 2015)

Scheppers

Samen met mijn Divers-collega's Frida Domacassé, Mariet Lems, Wim Hartog en Wout Joling en met vertaler Wim Tigges bezig met een tweetalige bundel gedichten bij Ierse foto's van Mariet. Op 20 september 2015 vertelden Mariet, Wim Tigges en ik er iets over in de literaire salon van de Haagse Kunstkring. Mariet had het over het ontstaan van het project, Wim over wat hij tegenkwam bij het vertalen en ik over het dichten bij een afbeelding: hoeveel vrijheid kun je je veroorloven? Ik gebruikte er dit voorbeeld bij:

Scheppers

Op een dag hadden we er genoeg van.
We gingen na wat we zeker wisten
en pakten het in een rugzak.

Die was niet zwaar. We sjorden hem om
en verlieten het huis. Dat we opnieuw
ballast zouden vergaren was op dit ogenblik

van geen belang. We gingen schoonheid
scheppen door niets doen. In wat we verlieten.
We waren de God van schimmels en spinnen.

Zij gedijden, natuurlijk, zonder ons.
Wij - we kunnen niet anders - ontwierpen
een nieuwe orde. Tot we ook daarvan.

foto Mariet Lems

Bovenkamers

Als vijfde in een rij heb ik voor het kunstproject Bovenkamers in de Haagse Kunstkring iets toegevoegd aan Kamer 2. Componiste Marion de Laat, beeldend kunstenaar Caro Rambonnet, fotograaf Wim van Ophem en theatermaker Henk Boelmans Kranenburg gingen me voor. Na mij hebben beeldend kunstenaars Boudewijn Schrijver en Kees Wattjes hun stempel op Kamer 2 gedrukt. Ron Sikking heeft een film gemaakt van het project, waarin Tatiana Radier, Rein Edzard en Anita Poolman een deel van de gedichten uit de Kamers voordragen (Anita leest mijn 'Après Spock'). Er is ook een film met voordracht van alle voor het project geschreven gedichten.
Het voltooide geheel is geopend op 26 september 2015 en was te zien t/m 25 oktober.
Hieronder een van de gedichten die ik aan Kamer 2 heb toegevoegd. Het is een al eerder gepubliceerde tekst die - wrang als hij is - erom vroeg er in deze kamer bij te mogen. Het gedicht is geschreven nadat ik het bericht had gelezen over de achtjarige Jesse, die in 2006 in zijn basisschool werd vermoord door een hem onbekende 22-jarige plaatsgenoot. Die was de school binnengedrongen en trof Jesse aan toen hij even uit zijn klas was gelopen om iets te pakken. Een van die momenten waarop alles stilstaat.  


Jesse


zaterdag: onder water gezwommen. ik was niet bang.
zondag: oma was er met stroopwafels.
maandag: sommen tot de honderd!
dinsdag: brief aan sint geschreven.
woensdag: kabouter gekleid. hij mocht mee naar huis.
donderdag: dode vogel gezien.
v

M

Ze is een jonge hond
pootjes alle kanten op

Korenbloemen is ze
zon verzekerd zolang zij

Ze is eten, drinken
praten tot het licht wordt

Nu is een ziekte
in haar lijf gedrongen
Nu gaat ze dood

En alle woorden vloeken
Alle zinnen breken
Ieder denken huilt

in memoriam Marijke 24-3-1946 - 5-8-2013

Jarig Woord en meer

- zondag 3 mei Jarig Woord met Jet Crielaard, Haagse Kunstkring. We werden 110. Ron Sikking maakte er een fraaie gefilmde samenvatting van.

Foto Anna van Vliet / HKK

- zondag 10 mei Dichters op de balustrade, Passage, Den Haag.

Foto Richard Mulder / De Etalage

- vrijdag 15 mei Literaire avond, Pulchri Studio, Den Haag.

- zondag 17 mei LiteRAR en Muziek,  galerie RAR, Spijkenisse.

Foto Koos Verkerk / RAR

- zondag 14 juni Juni Gedicht / Dichters in het gras, Westerpark, Amsterdam, 14 - 16 uur.

Foto Lizet van Kempen / HKK

Daden en Hoe het vergaat in het Turks

Dichter en schrijver Ibrahim Eroglu vertegenwoordigt in Nederland het in 37 landen verspreide Turkse tijdschrift Güncel Sanat ('Hedendaagse kunst'). Het maartnummer start met een artikel over Nederlandse poëzie, gevolgd door vertaalde gedichten van 18 dichters. Van mij vertaalde Ibrahim 'Daden' en 'Hoe het vergaat'.

Hoe het vergaat

Het is een kwestie van ogen.
Gisteren gingen ze waar ze wilden. Klommen in bomen,
volgden een eekhoorn. Vielen dicht als het zo uitkwam.

Het is een kwestie van oren.
Gisteren vingen ze stilte. Hoorden een blad vallen,
een noot kraken. Spitsten zich, speelse muizen.

Het was donker toen de vliegtuigen kwamen.
Het licht had weg moeten blijven. Hoe dom is de zon,
hoe zwart een blinddoek. Hoe doof kun je je maken.

'Daden' en 'Hoe het vergaat' zijn ook te vinden in 'Vleugels van cement', sinds het faillissement van de uitgever alleen nog bij mij te verkrijgen (intussen uitverkocht, hier en daar nog antiquarisch of via Koninklijke en Openbare Bibliotheek).